Toplonen: moreel niet te verantwoorden

Het debat over de te hoge lonen voor managers is terug opgelaaid, nu de regering zich heeft voorgenomen dat een manager van een overheidsbedrijf niet meer mag verdienen dan 290.000 euro per jaar. De reactie van Johnny Thijs, topman van Bpost en die nu 1,1 miljoen per jaar opstrijkt, wakkerde het debat aan doordat hij op de RTBF verklaarde dat hij het voor 290.000 euro per jaar niet meer doet. Hoe rechtvaardig kunnen we deze uitspraak nog noemen dat iemand met zo veel belastinggeld naar huis gaat? Hij incasseert in één jaar meer dan een postbode tijdens zijn hele carrière in weer en wind kan verdienen!

Los van het debat hoe hoog een salaris van een manager dan wel mag zijn, stelt zich een andere vraag: is het moreel verantwoord dat een minderheid gigantische lonen verdient?

Neen!

Mensen die aan de top staan van een bedrijf hebben dit te danken aan een samenleving die voor hen gezorgd heeft door via belastingen onder andere onderwijs te organiseren. Mochten ze geboren zijn in een derde wereldland dan zouden ze niet de kansen hebben gehad die ze hier in België hebben gekregen.

Toplonen aan managers worden verantwoord door de grote verantwoordelijkheid die ze moeten dragen. Maar wat is dan het verschil met een treinbestuurder die telkens hij vertrekt, verantwoordelijk is voor het leven van honderden reizigers? Trouwens een manager bestuurt niet alleen, hij wordt bijgestaan door heel wat medewerkers die minder worden betaald!

Te hoge lonen zorgen voor mensen die te veel hebben en waardoor ze het breed kunnen uithangen. Het Onderzoeksinstituut voor sociale ontwikkeling van de Verenigde Naties publiceerde in 2005-2006 een rapport waaruit bleek dat 2% van de wereldbevolking beschikt over de helft van de wereldrijkdom. Zo zouden de 500 miljoen rijkste mensen op de planeet aarde verantwoordelijk zijn voor 60% van de uitstoot van broeikasgassen, terwijl de 3 miljard armsten amper 6% ervan voor hun rekening nemen.

Veel geld bezitten, maakt nog meer geld! In de Tijd stond te lezen dat Carlos Brito, de CEO van AB Inbev, op 8 augustus 78.829 opties op aandelen uitoefende voor een bedrag van 2,2 miljoen euro en deze nog dezelfde dag weer verkocht voor 5,8 miljoen euro. Dat leverde hem op één dag 3,6 miljoen op. Een optie is een recht om binnen een afgesproken periode een bepaald goed te kopen of te verkopen, soms voor een vastgestelde prijs. Wie een koopoptie neemt op een aandeel, koopt het recht om het aandeel voor een bepaalde prijs te kopen. Hij betaalt daarvoor een bedrag aan degene die het recht verleent.

Mensen die veel geld verdienen worden daarbij ook nog eens goed bediend door het monetaire systeem dat werkt met rente. De definitie van rente is een vergoeding of betaling voor het gebruik van geld. Rente is dus een overdracht van geld door degenen die niet genoeg geld hebben, aan hen die geld hebben. In het oude Griekenland veroordeelde Aristoteles krachtig de manier van leven die bestond uit het maken van geld uit geld. Zelfs het Jodendom, het Christendom en de Islam hadden elk strenge regels tegen ‘woeker’, gedefinieerd als elke rente op geld. Vandaag de dag herinnert alleen de Islam mensen er nog aan dat rente een probleem van rechtvaardigheid is, of als het ware, zelfs een onrechtvaardigheid is. Er is slechts één studie gevonden over de overdracht van rijkdom via rente. Ze werd uitgevoerd in Duitsland in 1982, toen de rente op 5,5% stond. De Duitse bevolking werd ingedeeld in tien inkomensgroepen van 2,5 miljoen inkomens elk. Het besluit: 80% van de rijkdom werd overgedragen naar de top 10 procent rijkste inkomensgroep!

Herverdeling: voor iedereen een maximuminkomen?

Het is niet verantwoord grote inkomensverschillen toe te staan en een financieel systeem in stand te houden die de rijken nog rijker maakt in een wereld waarin het grootste deel van de bevolking in armoede leeft.

Naast het debat over hoeveel een manager mag verdienen, moet er zeker een debat komen over herverdeling! Dit is een noodzaak omdat we op een planeet leven waar de grondstoffen schaars zijn. Vruchtbare grond, fossiele brandstoffen, water, propere lucht, plaats om afval te stockeren, … het is allemaal slechts in beperkte mate beschikbaar. Een rechtvaardige en duurzame ecologische voetafdruk is 1,8 ha. De ecologische voetafdruk geeft aan hoeveel oppervlakte er gebruikt wordt. De gemiddelde Belgische afdruk bedraagt 7,1 hectare. Met andere woorden: als iedereen dezelfde levenswijze als de Belgen zou hanteren, zouden er vier Aardes nodig zijn.

Volgens Dirk Barrez (journalist en auteur) zou het omwille van sociale rechtvaardigheid, ecologische redenen en de belangen van de toekomstige generaties, gerechtvaardigd zijn om een “maximumwedde” in te voeren. Ertoe komen dat in elke samenleving het best betaalde maximum vijf maal meer besteedbaar inkomen heeft dan de minst betaalde, zou volgens Dirk Barrez onze wereld al heel wat rechtvaardiger maken! Een standpunt waarover we ons zeker eens moeten bezinnen!

Guido Deckers

Nationaal ACV – propagandist voor het thema rechtvaardige fiscaliteit.